กัปปะ (Kappa) คืออะไร?
กัปปะ (河童) ตา่มตัวอักษรแปลว่า ‘แม่น้ำ – เด็ก’ เป็นหนึ่งในสิ่งมีชีวิตที่ได้รับความนิยมมากที่สุดในญี่ปุ่น – บางครั้งใช้เป็นคำเตือนและบางครั้งก็เป็นมาสคอตที่เป็นที่รักอย่างมาก ซึ่งกัปปะผีญี่ปุ่นชนิดหนึ่ง เป็นผีจำพวกพรายน้ำ มีรูปร่างหน้าตาคล้ายกบ ตัวสีเขียว แต่มีกระดองเต่าอยู่ข้างหลัง เท้ามีพังผืดทั้งเท้าหน้าและเท้าหลัง จมูกแหลม มีลักษณะศีรษะที่แบนและกลางกระหม่อมไม่มีผม เป็นปีศาจที่อาศัยอยู่ตามหนองน้ำหรือแหล่งน้ำต่าง ๆ เชื่อว่า อาหารที่กัปปะชอบคือ แตงกวา ชอบเล่นซูโม่เพราะมีพละกำลังเยอะ ลักษณะพิเศษคือ มีจานอยู่บนหัวไว้เก็บน้ำ ซึ่งน้ำจะทำให้กัปปะมีพลังพิเศษ และมีพละกำลังมากขึ้น ในทางกลับกันถ้าสูญเสียน้ำไป กัปปะจะอ่อนแรงลงอย่างมาก ถึงขนาดที่ไม่สามารถขยับตัวได้ ถึงแม้ว่ากัปปะจะมีรูปร่างพอๆกับเด็ก แต่ก็เป็นผีที่เอาชนะได้ยาก มันมีปากแหลมเหมือนนก ผิวเป็นเมือกลื่น อาจมีสีเขียว น้ำเงิน หรือแดง มือเป็นผังผืด ที่หลังจะมีกระดองเต่า มีขนดกทั่วตัว แขนขาของกัปปะยาว และยืดหยุ่นได้ เมื่อกัปปะขึ้นจากน้ำจะหมดฤทธิ์ จึงใส่น้ำไว้บนศีรษะที่แบนราบของตัวเอง ดังนั้นเมื่อพบเจอกับกัปปะให้ก้มคาราวะ เมื่อกัปปะคาราวะตอบ น้ำบนศีรษะจะหก ทำให้หมดฤทธิ์ และ อีกวิธี ก็คือ ให้เขียนชื่อตัวเอง ลงไปในแตงกวา แล้วขว้างลงไปในแม่น้ำ เมื่อ กัปปะ มาเจอแตงกวานี้เข้าก็จะกินอย่างเอร็ดอร่อย และ ก็จดจำชื่อ ที่อยู่บนแตงกวาด้วย คราวหน้าบังเอิญต้องเจอะเจอเจ้าของชื่อ กัปปะ ก็จะไม่ทำอันตรายอะไร ปัจจุบันมีซูชิชนิดหนึ่ง ไส้แตงกวา เรียกว่า “กัปปะ มากิ”
กัปปะเป็นภูตชนิดหนึ่งซึ่งเป็นวิญญาณเหนือธรรมชาติของญี่ปุ่นที่สามารถมุ่งร้ายซุกซนหรือนำโชคลาภมาให้ พวกเขารู้จักกันในชื่อคาวาทาโร่ (kawataro เด็กชายในแม่น้ำ) หรือ โคมะฮิกิ (komahiki คนจูงม้า) และมีประวัติศาสตร์ที่หลากหลายในญี่ปุ่น กัปปะมีส่วนหนึ่งที่คล้ายมนุษย์และมีส่วนที่เป็นภูตจำพวกสัตว์สะเทินน้ำสะเทินบกที่อาศัยอยู่ในน้ำเป็นครั้งคราว พวกเขาเป็นที่รู้จักในเรื่องความรักแตงกวาและซูโม่และบางครั้งก็เป็นปฏิปักษ์ต่อมนุษย์ แต่ก็สามารถผูกมิตรได้เช่นกัน
กัปปะมีรูปลักษณ์ที่แตกต่างกันมากโดยมีองค์ประกอบจากสัตว์หลากหลายชนิด มีขนาดเล็ก (ขนาดเท่าตัวเด็ก) มีรูปร่างส่วนใหญ่เป็นมนุษย์และศีรษะแบน อย่างไรก็ตามพวกเขามีเกล็ดและบางครั้งก็มีสีเขียวหรือผิวซีดโดยมีกระดองเต่าอยู่ด้านหลัง พวกเขายังมีมือและเท้าที่เป็นพังผืดเพราะใช้เวลาส่วนใหญ่ในน้ำ ส่วนที่น่าสนใจที่สุดคือรอยหยักเล็ก ๆ บนศีรษะที่เรียกว่าซาระ (ชามหรือจาน) ซึ่งเก็บน้ำและไม่สามารถปล่อยให้แห้งได้หากอยู่บนพื้นที่แห้ง ไม่เช่นนั้นจะสูญเสียพลัง
ประวัติของกัปปะคืออะไร
กัปปะเป็นภูตที่ไม่ธรรมดาตรงที่บางครั้งถูกแสดงให้เห็นว่าเป็นพรายน้ำที่น่ารักและบางครั้งก็เป็นวิญญาณอันตราย ในตำนานของญี่ปุ่นพวกเขาใช้เวลาว่ายน้ำ เล่นหมากรุกและมวยปล้ำโดยสมมติว่าพวกเขาไม่ได้เป็นนักว่ายน้ำหรือสัตว์ที่จมน้ำ อาหารจานโปรดของพวกเขาคือแตงกวาซึ่งนำไปสู่เมนูซูชิที่เรียบง่ายที่ใส่แตงกวาซึ่งมีชื่อว่ากัปปะมากิ พวกเขาไม่สามารถทำผิดคำสัญญาได้ ซึ่งเป็นประโยชน์ในการหลอกล่อพวกเขาหากคุณต้องการกัปปะมีความมั่นใจในพละกำลังตัวเองมาก มักจะท้ามนุษย์ในการแข่งซูโม่ จึงมีเรื่องเล่าว่า คนที่ฉลาดจะทำความเคารพกัปปะก่อนเริ่มการประลอง ด้วยการก้มศรีษะ แล้วกัปปะจะก้มตาม ทำให้น้ำกระฉอกออกจากจาน กัปปะจะอ่อนแรงลง และพ่ายแพ้ในที่สุด ซึ่งจะทำให้กัปปะเสียใจอย่างมาก นิสัยของกัปปะ คือ ชอบกินแตงกวา ในฤดูเก็บเกี่ยวแตงกวาของเกษตรกร ที่ญี่ปุ่นจึงมีธรรมเนียมการลอยแตงกวาลงแม่น้ำ เพื่อเซ่นวารีเทพ และทำทานให้ผีอดโซ เป็นที่มาของเรื่องเล่าที่ว่า หากชายใดแก้ผ้าลงเล่นน้ำในแม่น้ำ อาจถูกกัปปะดึงของลับ เพราะเข้าใจผิดคิดว่าเป็นแตงกวาที่เอามาเซ่น กัปปะมีนิสัยที่ขี้เล่นและอยากรู้อยากเห็น ซึ่งบางครั้งก็เป็นอันตรายกับมนุษย์
กัปปะเป็นผู้ช่วยเหลือ
มีการกล่าวกันว่ากัปปะที่อายุมากจะอยู่คนเดียว บางครั้งพวกเขาก็แสวงหามิตรภาพของมนุษย์หรือภูตอื่น ๆ ในบางตำนานพวกเขาช่วยชาวนาทำการชลประทานที่ดิน รักษากระดูกหักและปกป้องผู้ที่ช่วยพวกเขาในยามจำเป็น
กัปปะกับอันตราย
ในนิทานกัปปะใช้เวลาส่วนใหญ่ในน้ำและถูกใช้เป็นคำเตือนเพื่อป้องกันไม่ให้เด็กเล่นในแม่น้ำหรือทะเลสาบ กัปปะมีความแข็งแกร่งมากกว่ามนุษย์เมื่อเทียบจากขนาดของพวกเขา และเป็นนักมวยปล้ำที่มีทักษะ ดังนั้นจึงกล่าวกันว่ากัปปะสามารถทำให้มนุษย์จมน้ำตายได้อย่างง่ายดายแม้จะมีขนาดที่เล็กกว่าก็ตาม ในประวัติศาสตร์พวกเขาถูกตำหนิว่าเป็นสาเหตุของการจมน้ำตายทั้งมนุษย์และสัตว์ โดยมีสัญญาณเตือนบางอย่างที่ยังคงใช้ภาพของกัปปะเพื่อสะท้อนถึงกระแสน้ำเชี่ยวที่ซ่อนอยู่ใต้ผิวน้ำที่ดูเหมือนสงบนิ่งกัปปะมีความอันตรายเช่นเดียวกับผีร้ายอื่นๆ มีเรื่องเล่าอยู่เสมอๆ ว่ากัปปะเคยหลอกล่อให้คนลงไปในน้ำ มักจะลากม้า หรือเด็กๆลงแม่น้ำจนจมน้ำตาย หากถูกชาวประมงจับได้ มันจะปล่อยตดออกมาป้องกันตัว ซึ่งเหม็นบรรลัย ทั้งยังมีเรื่องเล่าที่ว่า กัปปะจะคอยแอบอยู่แถวๆ ส้วม เมื่อคนเผลอมันจะแกล้งโดยใช้นิ้วสวนทวาร ซึ่งพฤติกรรมพิเรนนี้ อาจทำให้มันถูกคนจับตัวได้ แต่กัปปะมีความสุภาพอ่อนน้อมและมีสัมมาคาราวะมาก กัปปะเป็นพรายที่มีความคิดความรู้สึกผิด มันจะขอโทษโดยการจับปลามาให้ที่หน้าประตูบ้านทุกวัน หรือไม่ก็มอบยาสมุนไพรชั้นเลิศที่มันปรุงขึ้นมาให้ ซึ่งกัปปะมีความเชี่ยวชาญด้านการปรุงยาลี้ลับอย่างมาก
วิธีหลบหนีกัปปะ
ว่ากันว่ากัปปะสามารถถูกหลอกได้เนื่องจากพวกเขาเข้มงวดมากในเรื่องมารยาท ไม่สามารถโค้งคำนับได้เพราะกัปปะจะสูญเสียน้ำในจานบนหัวของมันและไม่สามารถเคลื่อนไหวได้จนกว่าจะถูกเติมน้ำ – ซึ่งหากทำได้รับการช่วยเหลือโดยมนุษย์จะทำให้พวกเขาปกป้องคน ๆ นั้นไปตลอดชีวิต อีกทางเลือกหนึ่งคือการท้าทายกัปปะในการแข่งขันมวยปล้ำและพยายามทำให้น้ำจานบนหัวหกหรือดึงแขนข้างหนึ่งออกซึ่งเป็นจุดอ่อนของกัปปะ
จะหากัปปะได้ที่ไหน
ที่ใดกตามในญี่ปุ่นคุณจะเห็นกัปปะไม่ว่าจะเป็นบนป้ายรูปปั้นหรือพวงกุญแจน่ารัก ๆ สิ่งมีชีวิตเหล่านี้กลายเป็นตัวละครที่ได้รับความนิยมอย่างมากในญี่ปุ่นแม้จะเปลี่ยนไปในแง่ไม่ดี หากคุณกำลังมองหากัปปะที่จริงจังให้ไปที่จังหวัดโคจิหรือจังหวัดอิวาเตะเพื่อชมพิพิธภัณฑ์รูปปั้นและอื่น ๆ
วัดกัปปะเดระ – กัปปะบาชิโตเกียว (Kappadera Temple – Kappabashi, Tokyo)
วัดโซเกนจิเป็นวัดที่เรียบง่ายในย่านกัปปะบาชิของโตเกียว ในขณะที่พื้นที่นี้ได้รับการตั้งชื่อตามกัปปะที่มีชื่อเดียวกัน และวัดได้ถูกเปลี่ยนให้เป็นสถานที่สำหรับคนรักภูต พื้นที่นี้มีประวัติน้ำท่วมมายาวนานเนื่องจากอยู่ใกล้กับแม่น้ำสุมิดะและชาวบ้านรวมตัวกันเพื่อสร้างแนวป้องกันน้ำท่วมในศตวรรษที่ 19 ตำนานเล่าว่ากัปปะของแม่น้ำช่วยในโครงการต่าง ๆ และในไม่ช้าพื้นที่นี้ก็เป็นที่รู้จักกันในนามของจิตวิญญาณ นอกจากรูปปั้นแล้วที่วิหารยังมีมือของกัปปะที่เก็บรักษาไว้และพื้นที่ทั้งหมดได้นำของกัปปะมาใช้เป็นตัวนำโชค
ข้อมูลสถานที่
- ชื่อสถานที่: วัดโซเกนจิ (Sogenji Temple 曹源寺)
- ที่อยู่: 3-7-2 Matsugaya, Taito-ku, Tokyo
พิพิธภัณฑ์กัปปะไคโยโด(Kaiyodo Kappa Museum) – จังหวัดโคจิ
โคจิกลายเป็นบ้านที่ไม่เป็นทางการของคัปปะโดยมีพิพิธภัณฑ์คัปปะและรถไฟที่มีธีมกัปปะ พิพิธภัณฑ์ที่ออกแบบอย่างแปลกตาตั้งอยู่ในหุบเขาห่างไกลอันเหมาะเจาะ ณ จุดรวมระหว่างแม่น้ำสองสายและมีรูปปั้นกัปปะมากกว่า 1,000 รูป มีภาพที่ถูกจินตนาการขึ้นมากมายของภูตชนิดนี้ให้สำรวจ รถไฟ Kappa ที่ไม่ธรรมดาวิ่งจากสถานี JR Kubokawa และสถานี Uwajima โดยมี kappa ร่วมเดินทางด้วย!
ข้อมูลสถานที่
- ชื่อสถานที่: พิพิธภัณฑ์กัปปะไคโยโด (Kaiyodo Kappa Museum)
- ที่อยู่: 685-1 Utsuigawa, Shimanto, Takaoka, Kochi, Japan
- ค่าเข้าชม: 500 เยน (ผู้ใหญ่) 300 เยน (นักเรียนประถมศึกษา นักเรียนมัธยมศึกษาตอนต้น)
- เวลาทำการ: 10:00 – 18:00 (มี.ค. – ต.ค.), 10:00 – 17:00 (พ.ย. – ก.พ.)
- วันหยุดประจำ: ทุกวันอังคาร ยกเว้นเมื่อตรงกับวันหยุดหรือช่วงปิดเทอม
กัปปะตกปลาและศาลเจ้ากัปปะ – โทโนะจังหวัดอิวาเตะ
อีกหนึ่งสถานที่ที่กล้างอ้างถึงกัปปะอย่างจริงจังมากขึ้น โทโนะเป็นเมืองเล็ก ๆ เป็นเมืองชนบทที่มีตำนานสืบทอดกันมายาวนาน ในช่วงต้นศตวรรษที่ 20 นักเขียนท้องถิ่นได้นำเรื่องราวของพื้นบ้านและสร้างพื้นฐานของการพรรณนาถึงภูตมากมายทั่วญี่ปุ่น นับจากนั้นเป็นต้นมา เมืองนี้มีพิพิธภัณฑ์ที่เป็นตำนานและรูปปั้นกัปปะรอต้อนรับคุณที่ทางออกสถานี หากคุณมุ่งหน้าไปที่วัดโจเค็นจิคุณอาจเห็นภูต (ซึ่งเชื่อกันว่ามีสีแดงในภูมิภาคนี้) และยังสามารถตกปลาแบบกัปปะได้ โดยต้องใช้ใบอนุญาตพิเศษราคา 200 เยนและแตงกวาจำนวนมาก